Với hơn 8 triệu lượt xem chỉ sau 2 ngày ra mắt, Sự nghiệp chướng - bản rap có kinh phí 1,3 triệu đồng của Pháo - không chỉ phá vỡ chuỗi ngày thống trị của Hòa Minzy với Bắc Bling trên top thịnh hành danh mục âm nhạc, mà còn đánh dấu một bước ngoặt trong cuộc cạnh tranh khốc liệt của Vpop.
Chiến thắng này phản ánh sự bứt phá của một rapper nữ và của một bản rap diss dung hòa khéo léo màu sắc hip hop với xu hướng đại chúng.
Nhìn từ sự phủ sóng của Sự nghiệp chướng
Ra mắt tối 21/3, Sự nghiệp chướng là bản rap diss nhắm đến một nhân vật bí ẩn, không được nhắc tên. Bản nhạc mang tính cá nhân hóa cao với không chỉ câu chuyên riêng tư mà còn là ca từ sâu cay, châm biếm mang đậm màu sắc của người thể hiện. Nó đạt tốc độ tăng trưởng nhanh, khoảng 4 triệu lượt mỗi ngày.
2 ngày đầu từ khi ra mắt, Sự nghiệp chướng bám sát Bắc Bling ở vị trí thứ 2 của top thịnh hành danh mục âm nhạc. Tới tối 23/3, ViruSs tung video reaction, khiến sự bàn tán quanh Sự nghiệp chướng một lần nữa bùng nổ trên mạng xã hội. Hành động của ViruSs như chất xúc tác, đẩy Sự nghiệp chướng vốn đang cần thêm sức nóng nhảy từ vị trí thứ 2 lên hạng cao nhất. Và cũng lần đầu tiên trên top thịnh hành danh mục mới nhất, một video âm nhạc đứng hạng đầu và video reaction của chính MV đó lại đứng ngay hạng 2.
Nhìn cách người người, nhà nhà và rất nhiều ca sĩ, rapper chia sẻ link video Sự nghiệp chướng suốt những ngày qua, có thể thấy bản nhạc của Pháo vượt ngoài sức ảnh hưởng của bản rap diss thông thường mà trở thành hiện tượng mạng xã hội. Với giai điệu bắt tai, ca từ sắc bén, đả kích một gã đàn ông trăng hoa, lăng nhăng nào đó, mà rất có thể là bạn trai cũ của Pháo, nữ rapper biến câu chuyện cá nhân thành “vũ khí” âm nhạc thu hút đám đông khán giả.
Điều đáng nói, khác với nhiều bản rap diss trước đây thường bị chỉ trích vì ngôn từ thô tục hoặc công kích quá đà, Pháo chọn cách kể chuyện hiền lành, tinh tế, hài hước nhưng không kém phần thấm thía mà như cô tự miêu tả là "quá nice". Đây là yếu tố then chốt giúp ca khúc nhanh chóng viral.
 |
|
Pháo có bản hit mới sau Hai phút hơn. Ảnh: FBNV. |
Ca khúc được tung ra cùng lúc drama tình cảm của ViruSs đang chiếm sóng. Việc đó càng đẩy độ thảo luận về Sự nghiệp chướng lên cao. Pháo không xác nhận đối tượng bị công kích trong bài nhạc của cô là ai, nhưng những từ khóa như "sự nghiệp", "sorry", "hoa hồng ảo thuật" hay "nhân viên" khiến cộng đồng mạng không khỏi liên tưởng tới nhạc sĩ Thằng điên. Chính sự mập mờ này càng kích thích tranh luận và đồn đoán, biến ca khúc thành chủ đề nóng trên mạng xã hội suốt những ngày qua và góp phần tăng view chóng mặt.
Sự vượt mặt của Pháo không chỉ cho thấy kết quả tạm thời trong cuộc chiến giữa hai sản phẩm âm nhạc bùng nổ nhất Vpop 3 tháng đầu năm mà còn phản ánh một sự dịch chuyển trong thị hiếu. Trong khi Hòa Minzy đại diện cho dòng nhạc đại chúng, được trau chuốt và mang tính văn hóa, bản nhạc của Pháo thiên về sự tự do, cá tính và khả năng biến câu chuyện đời tư thành nghệ thuật.
Đây là lần đầu tiên một bản rap diss của nữ rapper Việt dẫn đầu top thịnh hành, cho thấy rap - vốn được xem là sân chơi của nam giới - đang dần có những tiếng nói mới. Đồng thời, nó cũng đặt ra câu hỏi: "Liệu Vpop có đang bước vào kỷ nguyên mà câu chuyện và cá tính cá nhân sẽ vươn lên?".
Sắc bén nhưng không vượt ranh giới
Tính cá nhân luôn rõ rệt, nổi trội và là điều hấp dẫn nhất trong các bản nhạc hip hop. Và càng rap diss thì tính cá nhân đó càng mạnh mẽ. Nhưng những trận beef, rap diss xưa nay vẫn gây tranh luận rằng nó có phù hợp với khán giả đại chúng không khi ngôn từ trong những bản nhạc đó thường rất nặng nề, gai góc, thậm chí dung tục, thô thiển. Ngay trước Sự nghiệp chướng của Pháo, Rocky CDE có trận đấu nảy lửa với Á quân Rap Việt Blacka nhưng rồi trận beef kết thúc trong những ồn ào đời tư còn thành tích thì kém xa Sự nghiệp chướng.
Tương tự Sự nghiệp chướng, Trình của HIEUTHUHAI cũng là bản rap diss hiếm hoi có tốc độ và khả năng thâu tóm mạng xã hội đáng nể. Điểm chung của 2 bản rap là được xây dựng trên nền tảng của những câu chuyện đời tư hoặc xung đột cá nhân, dù cách khai thác có phần khác biệt. Trong đó, ra mắt vào 11/2024, Trình là lời đáp trả trực diện từ HIEUTHUHAI tới những nghi ngại, chỉ trích về năng lực và vị thế của anh trong làng nhạc.
 |
|
Trình phủ sóng mạng xã hội khi được HIEUTHUHAI tung ra vào cuối năm 2024. Ảnh: FBNV. |
Với những câu rap như: “Trình là gì mà là trình ai chấm” hay “Nhìn đường anh đi là một thảm cỏ xanh / Họ đâu thấy những ngày trong mưa”, HIEUTHUHAI biến những nghi ngờ của cộng đồng mạng thành chất liệu để khẳng định cái tôi nghệ sĩ. Không nhắm đến một cá nhân cụ thể như Pháo, anh lại công kích “đối thủ” vô hình - những anti-fan vẫn còn định kiến với anh nói riêng và rap Việt nói chung. Kết quả, Trình nhanh chóng đạt top 1 thịnh hành chỉ sau 13 giờ ra mắt.
Sự nghiệp chướng và Trình không chỉ là hai bản rap diss thành công về mặt thành tích mà còn minh chứng cho sự thay đổi trong cách rapper Việt tiếp cận khán giả. Điểm chung của chúng nằm ở khả năng kết hợp drama cá nhân, ngôn từ sắc bén nhưng không quá đà, đúng hơn là hơi hiền so với văn hóa rap diss thường thấy. Cùng với đó là giai điệu dễ nghe, đại chúng và thời điểm ra mắt hoàn hảo.
Cả hai bản rap đều đến trong bối cảnh rap Việt chuyển mình từ underground sang mainstream, nơi các rapper được yêu cầu ngoài kỹ thuật còn là màu sắc cá nhân, sự nhạy bén với xu hướng thị trường và sở thích khán giả. Sự nghiệp chướng và Trình đáp ứng đúng nhu cầu đó, vừa giữ được tinh thần hip-hop vừa mở rộng sức hút ra ngoài cộng đồng rap.
Quan trọng hơn, cả hai sở hữu giai điệu dễ nghe, thân thiện với nhiều đối tượng khán giả, từ đó thúc đẩy khả năng lan tỏa trên mạng xã hội. So với màu sắc gai góc, bụi bặm, thậm chí tối tăm thường thấy ở những bản rap, Sự nghiệp chướng và Trình hướng tới số đông nhiều hơn với phần beat đơn giản, bắt tai kết hợp flow mượt mà cùng cách viết câu từ, gieo vần thông minh giúp ca khúc vừa giữ được chất rap cứng cáp, vừa “dễ ngấm” với khán giả trẻ.
Cả hai rapper có sự cân bằng giữa cá tính hip-hop và tính giải trí đại chúng khi chọn lọc cách tiếp cận sắc bén nhưng không thô tục. Điều này giúp hai bản rap thay đổi nhìn nhận của khán giả rằng cứ rap diss là khó nghe. Điểm chung này cho thấy sự nhạy bén trong cách làm rap diss của thế hệ rapper mới. Họ hiểu cần làm gì để chinh phục top thịnh hành, nơi khán giả không chỉ là fan rap mà còn là công chúng phổ thông.
